«در ایام کرونا دورکار شدم تا به پسرم و کارهای منزل با هم رسیدگی کنم . آن زمان تازه متوجه شدم پسرم چه شبکه عظیمی از دوستان در فضای مجازی دارد، حتی فرصت نمی‌کرد با من حرف بزند، انگار برای دنیای دیگری بود که از آن خیلی هم راضی بود و مشکلی هم نداشت. خیلی از آن شرایط ناراضی و نگران بودم». تجربیات چند خانواده درباره آسیب‌های فرزندانشان در فضای مجازی را با هم بخوانیم.

«از همان ابتدای به دنیا آمدن پسرم تصمیم نداشتم  دانشگاه و کار را رها کنم ، بنابراین یک برنامه همیشگی ام درس و امتحان بود و یک برنامه دیگرم نیز سرکار رفتن و البته مشکلات خاص خودش که بعد از 9 ماه مرخصی، مجبور بودم مهد کودک و مسائل دیگر را نیز مدیریت کنم.

با هر سختی که بود به همه چیز می رسیدم البته به ظاهر! پسرم که تنها فرزندم بود، در روزهای هفته مهد کودک بود و شب ها فقط در منزل او را می‌دیدم و آخرهای هفته هم چون من سرپرست ارشد در محل کارم شده بودم و در منزل نیز باید به نظارت پروژه ها می پرداختم، به منزل پدرم یا پدر همسرم می رفت و روزگارمان اینطور می‌گذشت.»

این صحبت ها را نسیم مادر ایمان می گوید که حالا همان پسر مهد کودکیش  شانزده ساله شده است .

امروزه یکی از معضلات و دغدغه های اصلی والدین در ارتباط با فرزندانشان، اعتیاد به فضای مجازی، اینترنت و موبایل است که البته مخاطبان فارس من خبرگزاری فارس نیز دراین زمینه مطالبه ای را با عنوان «چگونه فرزندانمان را از موبایل و فضای مجازی دور کنیم» ثبت کرده اند که در این گزارش چند تجربه ناخوشایند از کم توجهی والدین نسبت به فرزندانشان مرور می شود که با هم می خوانیم:

حالا باز هم برمی‌گردیم  به گفته های نسیم که  با ناراحتی اینطور ادامه می دهد: «هر چیزی که پسرم  ایمان لازم داشت برایش تهیه می کردم چون مشکل مالی هم نداشتم، از کامپیوتر شخصی گرفته تا تبلت و دستگاه های مختلف بازی و اینترنت هم که بیست و چهار ساعته در اختیارش بود. هیچوقت هم توجه نمی‌کردم که چقدر او با همسن و سال هایش تفاوت دارد و به جای اینکه به بازی با دوستانش بپردازد، همیشه پای رایانه یا گوشی شخصی خودش است و اعتراضی هم نمی‌کند، تازه فکر می‌کردم که چقدر خوب است حتما از او در آینده یک مهندس کامپیوتر هم در می آید!

در دوران مدرسه اش کار به جایی کشید که مدام مرا به مدرسه فرا می خواندند تا درباره ایمان با من صحبت کنند، من و همسرم هم که سرمان خیلی شلوغ بود ، حواله می دادیم که اگر مدرسه پول لازم دارد ما بفرستیم و هیچگاه به مدرسه نمی رفتیم تا اینکه با بالا گرفتن جر و بحث و دعوای من و همسرم، او کوتاه آمد و در بین این نامه نگاری ها و تلفن زدن ها،  به مدرسه ایمان رفت و از نزدیک با معلمان و مدیرش صحبت کرد، تازه آن زمان بود که فهمیدیم وضعیت درسی ایمان چقدر وخیم است درحالیکه ما همیشه فکر می کردیم او در حال درس خواندن پای رایانه یا گوشی است.

در ایام کرونا مدرسه ها تعطیل بود اما من مجبور بودم سرکار بروم، به خاطر ایمان و درس های ضعیفی که داشت مدتی از محل کارم در هفته دورکاری می گرفتم تا به او برسم، آن زمان تازه متوجه شدم که او چه شبکه گسترده ای از دوستان در فضای مجازی برای خود دارد که من اصلا راهی نمی توانم در زندگی اش داشته باشم،  حتی حرف هم را بفهمیم و زمانی که با او صحبت می کردم انگار او در یک دنیا و فضای دیگر بود و انتهایش هم به من می گفت شما و پدر به کارهایتان برسید من از زندگی ام راضی هستم و هیچ مشکلی ندارم!

در آن دوره متوجه شدم که پسرم چقدر کم غذا و کم خواب است، شب ها مدام گوشی در دستش است و اصلا به درس هایش نمی رسد، از سر استیصال نزد یک روانشناس کودک و نوجوان رفتم و او را نیز در یک جلسه همراه خود بردم، تا اینکه روانشناس به من گفت ایمان اعتیاد شدید به فضای مجازی و اینترنت دارد به حدی که اگر بخواهید او را از این فضا جدا کنید دچار اضطراب شدید و شاید افسردگی شود. برنامه ای برای او تهیه کرد تا در یک مدت طولانی ادامه داشته باشد اما من هم تصمیم گرفتم مدتی کارم را تعطیل کنم و کارهایی که در این سال ها انجام ندادم را بتوانم برای پسرم جبران کنم. اما نمی دانم واقعا شدنی است یا خیر؟»

*فضای مجازی، داروی محرک کاذب برای بچه ها

طبق گفته محققان، بچه هایی که زمان زیادی را در فضای مجازی می گذرانند، پس از مدتی علاوه بر اعتیاد به این فضا دچار انزوا هم می شوند، افسردگی و اضطراب هم در انتظارشان خواهد بود ، چرا که عموما این بچه ها تعامل کمتری با خانواده، دوستان و آشنایان دارند. این بچه ها عموما نسبت به کارهای معمول در زندگی از درس خواندن گرفته تا دیگر فعالیت ها و حتی تفریح حس ناخوشایند و بی حوصلگی دارند و تنها فضای مجازی را هیجان انگیز می دانند.

فضای مجازی عموما برای بچه ها محرک های مصنوعی هستند که آنها را از هیجانات واقعی و طبیعی زندگی و رشد شناختی باز می دارد. بنابراین پدر و مادرها باید خیلی مراقب باشند تا بچه ها در این فضا آلوده نشوند و با مدیریتشان بچه ها تنها در یک زمان هایی از اینترنت و فضای مجازی استفاده کنند.

مادر دیگری درباره آسیب هایی که فضای مجازی و اینترنت برای فرزندش به ارمغان آورده، برایمان می گوید. مریم مادر سهیل 14 ساله اینطور شروع می کند: «ما از آن دست خانواده هایی بودیم که برای هر چیزی در فامیلمان چشم و هم چشمی رواج داشت، مثلا اگر بچه فامیل که دو سالش بود یک دوچرخه بزرگ پدر و مادرش برایش می خریدند، من هم قطعا می خریدم تا عقب نمانم. گرداب فضای مجازی و آشنا کردن پسرم با تبلت و لپتاپ نیز از این دست مسائل بود که من به اشتباه در دامش افتادم و فرزندم را تا ورطه نابودی بردم.» 

او با بغض ادامه می دهد: «از وقتی دخترخاله هایم برای پسر و دخترهای پنج ـ شش ساله شان گوشی خریدند، من هم در تهیه و تدارک افتادم. همسرم می گفت برای این بچه زود است که گوشی شخصی داشته باشد اما من می گفتم تو مخالف پیشرفت و هوشمند شدن بچه هستی، اتفاقا خیلی هم خوب است و زود با همه چیز آشنا می شود که چطور از تکنولوژی استفاده کند. خلاصه کار خودم را کردم. تا پنج سالگی که از گوشی خودم استفاده می کرد و مدام بازی های مختلف دانلود می کرد و فیلم می دید اما بعد که برایش گوشی گرفتم مدام نق می زد که نمی توانم دانلود کنم و بازی جدید نصب کنم، بنابراین اینترنت هم روی گوشی اش وصل کردم. 

شرایط به همین منوال می گذشت تا اینکه در مدرسه چندین بار به خاطر گوشی مرا بازخواست کردند و گفتند که پسرت گوشی می آورد و معلوم نیست به بچه ها چه چیزهایی نشان می دهد. من هم که عصبانی می شدم و همیشه حق را به پسرم می دادم که شماها عقب افتاده هستید و پسر من اصلا اینطور نیست. البته پس از آن دیگر اجازه ندادم گوشی به مدرسه ببرد منتها خیلی هم اطلاع نداشتم که چه کارهایی می کند و چه چیزهایی می بیند.

سهیل ده ساله شده بود که یک روز خواهرم مرا کناری کشید و گفت نمی خواهم ناراحتت کنم اما پسرم به من گفته که سهیل عکس و فیلم های نامناسبی در گوشی اش به او نشان داده، من اول انکار کردم اما بعد که یواشکی سر گوشی او رفتم متوجه شدم که همینطور است. بعد هم که سعی کردم با دعوا و ناراحتی و قهر گوشی را از او بگیرم، موفق نشدم چرا که بشدت یاغی شده بود و اصلا چنین اجازه ای به من نمی داد و مدام مرا که مادرش بودم تهدید می کرد. من هم که به همسرم می گفتم او به من می گفت خودت کردی و باید درستش کنی!

الان دو سال است که سهیل را نزد یک روانشناس می برم، او هم تشخیص داده که سهیل به شدت عصبی و پرخاشگر است و علتش هم فضای مجازی و دیدن فیلم و عکس های مستهجن و خشنی است که باعث تاثیر گذاشتن روی روانش شده و من بعد از این همه سال بشدت از کارهایی اشتباهی که انجام دادم، پشیمان هستم و تنها امیدم به خداست که بتوانم جبران کنم و فرزندم سلامتش را به دست بیاورد».

بچه ها مرز بین واقعیت و خیال را  گم کنند 

تماشای فیلم و عکس های مستهجن یا خشونت آور در فضای مجازی، صحنه های جنسی نامناسب برای بچه ها  بر ذهنشان اثر می گذارد. رفتارهای پرخاشگرانه باعث می شود که بچه ها آن رفتارها را در خانه تکرار کنند و یا حتی در محیط های اجتماعی بخواهند آنها را به ظهور برسانند چرا که بچه ها در سنین مختلف مرز بین واقعیت و خیال را ممکن است گم کنند و همین فضای مجازی هم باعث دامن زدن به این مسائل می شود.

خیلی از کسانی که دچار آسیب های اجتماعی می شوند، در گذشته شان اعتیاد به فضای مجازی داشته اند و کودکانی که زیاد در فضای مجازی گشت می زنند و فعال هستند، امکان آسیب زدنشان به خود و دیگران بیشتر است.

اما یکی دیگر از آسیب هایی که ممکن است اعتیاد به فضای مجازی برای کودک و نوجوان ایجاد کند، سوءاستفاده از بچه ها در این فضاها توسط زورگیرهای اینترنتی و افراد منحرف است ، کسانی که از بچه ها برای رسیدن به اهداف پلیدشان سواستفاده می کنند و با ارتباط برقرار کردن با بچه های ساده و زودباور، آسیب های زیادی به این بچه ها وارد می کنند.

خیلی از این افراد خود را هم سن بچه ها جا می زنند و در اتاق های گفت وگو اعتماد بچه ها را به خود جلب می کنند و یا به آنها وعده هایی می دهند که بچه ها استقبال می کنند و حتی قرار ملاقات های مخفیانه با آنها می گذارند. والدین نسبت به این مسائل باید خیلی حساس باشند. حتی خیلی از این افراد متقلب و شیاد اطلاعات خانوادگی بچه ها را از آنها می گیرند و به مسائل مالی یا مسائل دیگرشان دسترسی پیدا می کنند. قربانیان این فضاها کم نیستند.

کلاه برداران دخترم را اغفال کردند

یکی از این قربانیان دختر بچه ای ده ساله است که با استفاده از گوشی همراه مادرش با یکی از این شیادها در ارتباط بوده و مادر هم بعد از مدتها متوجه آن شده که هم خسارت مالی دیدند و هم بچه خیلی آسیب دیده است. مادر نازنین درباره داستان خودشان اینطور روایت می کند: «از دوران کرونا مجبور شدیم گوشی ها را در دسترس بچه ها قرار دهیم اما خیلی دقت نکردم که مثلا اگر الان دیگر زمان درس و مشق و کلاس نیست، گوشی را از دخترم بگیرم.

همیشه می دیدم که مشغول کاری و صحبتی در گوشی است اما می گفتم حتما با همکلاس هایش صحبت می کند بنابراین دخالتی نمی کردم و می گفتم اگر درسی یا رفع اشکالی می کنند، انجام دهند. هیچوقت هم در صفحات فضای مجازی که او با دوستانش صحبت می کرد، داخل نشده و کنجکاوی نداشتم.»

مادر نازنین با کشیدن آهی ادامه می دهد: «یک روز که از خرید به منزل برگشتم متوجه شدم که دخترم به در اتاقش گریه می کند، گوشی من هم روی تختش بود و به خاطر امتحانش با خود نبرده بودم، هر چه از او پرسیدم چه شده ، چیزی نگفت و گفت امتحانش را خراب کرده، بنابراین او را دلداری دادم و قضیه را فراموش کردم تا اینکه چند روز بعد متوجه شدم که از حساب مشترک من و همسرم پول زیادی خارج شده، بعد هرچه که پرسیدم و همسرم پرسید نفهمیدیم که چه شده تا اینکه تصمیم گرفتیم به بانک برویم و پرس و جو کنیم و در نهایت فهمیدیم که از یک شماره حساب ناشناس اینترنتی است.

در این مدت دخترم اصلا نزد ما آفتابی نمی شد، اصلا نمی فهمیدیم چه می کند و چطور به درس و زندگی اش می رسد تا اینکه با تحقیقات بانک متوجه شدیم ، حسابی که از ما پول برداشته متقلبی است که از چندین حساب پول خارج کرده است . بعد از آن که در خانه درباره اش صحبت کردیم و قرار شد پلیس پیگیری کند، دخترم با ناراحتی و اضطراب نزد ما آمد و درباره اش صحبت کرد، بعد از آن که ما متوجه وخامت مسئله شدیم، دیگر آن شماره و سیم کارت و هر اطلاعاتی از آن شخص که خود را یک دوست نوجوان جا زده بود، وجود نداشت و او خود را محو کرده بود. پس از آن پلیس به دنبال این کلاه بردار و کلاه بردارهای دیگر اینترنتی افتاد که البته هنوز اتفاق خاصی نیافتاده تا جبران خسارت مالی ما را بکند.

در نهایت اینکه امیدوار هستیم این خانواده تنها خسارت مالی دیده باشند و به لحاظ احساسی و مسائل دیگر دخترشان دچار مشکل بیشتری نشده باشد. خیلی از این افراد که در دام شیادان و کلاهبرداران به لحاظ مالی و جنسی و عاطفی در فضای مجازی می افتند، تا بزرگسالی نمی توانند این تجربه را فراموش کنند و مدام مثل یک بختک بر خوشبختی شان سایه می افکند. 

از این دست مسائل و موارد دیگر در فضای مجازی به لحاظ منفی و آسیب رسانی به بچه ها زیاد دیده و شنیده می‌شود که درباره اش می توان کتاب نوشت. والدین در این زمینه ها بهتر است خیلی مراقب باشند، اگر هر دو کار می کنند، بچه هایشان را باید نظارت دقیق داشته باشند تا مشکلی برایشان پیش نیاید و در زمینه مراقبت از آنها در فضاهای مجازی نیز گزارش های متعددی در این پرونده منتشر شده که از اینجا و اینجا قابل مطالعه است. 

آیا شما هم با آسیبی برای کودک و نوجوان در فضای مجازی برخورد کرده اید که قابلیت طرح داشته باشد. برایمان بنویسید.

توسط AdminRaf

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *